Wat houdt het project in?

De provincie Noord-Holland, Rijkswaterstaat, Stadsregio Amsterdam en gemeente Amsterdam starten vrijdag 2 oktober 2015 met een bijzondere praktijkproef langs de Schagerweg (N245) in de gemeente Langedijk. De komende jaren wordt op deze proeflocatie onderzocht of een geluidsscherm van levend bamboe een verantwoord, duurzaam en voordelig alternatief is voor de reguliere geluidsschermen langs de Nederlandse wegen.

Wat houdt de praktijkproef precies in?

Op de proeflocatie langs de N245 is een bamboehaag geplant van 150 meter lang en 6 meter breed. Op deze proeflocatie wordt in de komende vier jaren onderzocht hoe het scherm in de praktijk functioneert en getest of een haag van levend bamboe een goed alternatief is voor een traditioneel geluidsscherm van drie meter

hoogte. Er is voor deze locatie gekozen omdat de berm hier breed genoeg is en het verkeer voldoende geluid produceert om goed onderzoek te kunnen doen. Na de aanplant heeft het bamboe naar verwachting anderhalf tot twee jaar nodig om de benodigde vier à vijf meter hoogte en dichtheid te bereiken. Vervolgens wordt onderzocht hoe het scherm in de praktijk functioneert.

Wat is het beoogde resultaat?

In de toepassing van bamboe zien de samenwerkende partijen een reëel  alternatief voor de huidige, dure geluidsschermen. Het bamboe geluidsscherm is een factor 1,5 à 2 goedkoper. Ook absorbeert het geluid, terwijl reguliere schermen het geluid weerkaatsen, wat vooral bij toe- en afritten zorgt voor extra geluidsoverlast. Hoewel het primaire doel geluidsreductie betreft, worden waar mogelijk ook positieve neveneffecten van het gebruik van bamboe, zoals de kringloop van materialen (cradle to cradle) in de praktijktesten betrokken. Ten slotte is bamboe ook ‘mooier’. Het uiterlijk van schermen is medebepalend voor de beoordeling van geluid. De natuurlijke uitstraling van bamboe zal naar verwachting de geluidsbeleving positief beïnvloeden.

Wat maakt dit project duurzaam?

De praktijkproef richt zich op het onderzoek naar de mogelijkheid van een duurzaam alternatief voor de traditionele geluidsschermen, waarbij het gebruik van materialen kan worden teruggedrongen. Het idee om de kracht van de natuur in te schakelen voor een maatschappelijk probleem is voor alle partijen een belangrijke motivator om deel te nemen aan deze proef. Een groen scherm kan niet alleen een bijdrage leveren aan geluidsreductie, maar draagt bij aan een duurzame leefomgeving.

Waar komt het idee voor een bamboegeluidsscherm vandaan?

Levend bamboe als geluidsscherm is ontstaan bij het Ingenieursbureau van de gemeente Amsterdam. Navraag bij Wageningen Universiteit en Researchcentrum leerde dat er nog geen wetenschappelijk onderzoek is

gedaan naar het gebruik van bamboe als geluidsscherm. Het idee werd positief ontvangen door andere partijen, waaronder de provincie Noord-Holland, Rijkswaterstaat en Stadsregio Amsterdam. Om het concept verder te ontwikkelen is advies ingewonnen en zijn kleinschalige testen uitgevoerd bij het Bamboe Informatie Centrum (BIC). De resultaten van deze testen gaven alle partijen genoeg vertrouwen om een pilotproject uit te voeren.

Bestaan in het buitenland niet soortgelijke projecten?

Op verschillende plaatsen in de wereld staat bamboe langs wegen en ook in Nederland komen bamboehagen voor, maar hierbij is geen sprake van gecontroleerde groei van een geluidsscherm.

Wanneer is het project een succes?

Wanneer aan het einde van de proefperiode de gemeten geluidsreductie even groot of groter is als van een 3m hoog regulier scherm.

Welke geluidsreductie moet minimaal worden gehaald?

De verwachting is dat de bamboehaag minimaal zoveel geluid dempt als een traditioneel ‘hard’ scherm van 3 m hoogte. De geluidsreductie moet dan direct achter het scherm jaar rond en over de volledige schermlengte/-hoogte  gemiddeld 9dB of meer zijn. Deze geluidsreductie is maximaal 4 jaar na aanleg bereikt.

Zijn er risico’s aan het gebruik van bamboe?

Mede met de kennis, ervaring en advies van kwekers en het Bamboe Informatie Centrum is het onderzoek naar de toepassing van Bamboe voortgezet en zijn er verschillende soorten geselecteerd voor mogelijke toepassing. Daarbij is gekeken naar geluidsreducerende eigenschappen, winterhardheid, ziekte resistentheid, stijfheid en woekergedrag. De Fargesia robusta ‘Campbell’ kwam hierbij als beste naar voren.

Wat zijn de nadelen van een bamboe geluidsscherm?

Het grootste nadeel is de benodigde breedte van het scherm. Om voldoende dichtheid te hebben om het geluid te reduceren is een haagdiepte van zes meter nodig. Daar zal lang niet langs alle wegen voldoende ruimte voor zijn.

Waarom komt er eerst een teststrook?

Juist omdat de specifieke toepassing niet bekend is moeten we onderzoeken wat de exacte geluidsreductie is, wat vooral voor opdrachtgevers belangrijk is om grootschalige geluidsschermen van bamboe aan te leggen. Ook worden positieve neveneffecten van het gebruik van bamboe, zoals de kringloop van materialen (cradle to cradle), in de praktijkproef betrokken.

Waar gaat de teststrook komen?

De proeflocatie wordt aangelegd in september 2015 en ligt langs de Schagerweg (N245) in de gemeente Langedijk. Hier is een bamboehaag van 150 meter aangelegd.

Waarom op deze locatie?

De bamboehaag bevindt zich op de grens van de gemeente Langedijk/Schagen. Er is voor deze locatie gekozen omdat de berm hier breed genoeg is en het verkeer voldoende geluid produceert om goede geluidsmetingen te kunnen doen. De grond is eigendom van de provincie Noord-Holland.

Wanneer gaan jullie starten met de aanleg?

De bamboehaag is in september 2015 aangelegd.

Wat wordt de afmeting van de teststrook?

De bamboehaag heeft een afmeting van 150 meter, de breedte is 6 meter en het bamboe wordt circa 5 m hoog.

Hoe welke manier wordt de bamboe aangeplant?

Twee verschillende schermopstellingen zijn aangeplant. Het ene deel bevat vijf dichte bamboerijen waarin de onderlinge plantafstand 0.40 m. is. Het andere deel bevat zes bamboerijen: één dichte rij en vijf rijen waarin de planten verder van elkaar af staan( 0.80 m.). Overal komt één rij bamboe op een kleine grondverhoging die bedoeld is om lage frequenties te dempen.

Waarom worden er twee verschillende schermopstellingen aangeplant?

Om te kunnen onderzoeken of de methode van aanplant invloed heeft op de hoeveelheid geluidsreductie is gekozen voor twee verschillende schermopstellingen.

Wat is het geluidsverschil tussen een bamboe geluidsscherm en een regulier geluidsscherm?

Bamboe absorbeert het geluid meer dan een regulier geluidsscherm, dat het geluid slechts reflecteert.

Wordt er veel tijd bespaard door een bamboe geluidsscherm aan te leggen in plaats van een regulier geluidsscherm?

De aanleg van 1.000 meter bamboe geluidsscherm neemt ongeveer zeven weken tijd in beslag tegenover 1.000 meter regulier geluidsscherm een periode van vier maanden. De bamboe heeft echter tijd nodig om te volgroeien en de beoogde geluidsreductie te bereiken.

Wat is het verschil in kosten tussen een bamboe geluidsscherm en een regulier geluidsscherm?

De aanleg van een bamboe geluidsscherm is een factor 1,5 a 2 goedkoper dan de aanleg van een regulier scherm.

Wat is het verschil in de levensduur/levensloop van de verschillende geluidsschermen?

De ervaring leert dat de reguliere geluidsschermen vaak na tien jaar er slecht en verweerd uitzien. De bamboe geluidsschermen groeien per jaar en worden alleen maar mooier, zo is de verwachting.

Hoe wordt er voor gezorgd dat de bamboe geluidsschermen niet te groot worden?

Na drie á vier jaar zijn de bamboe geluidsschermen volgroeid en zal jaarlijks worden gesnoeid met een klepelmaaier. Dit zorgt ervoor dat de bamboe aan de wegzijde strak wordt gehouden terwijl biomassa resteert.

Hoeveel onderhoud heeft een bamboe geluidsscherm nodig?

Door de hechte en actieve wortelstructuur en relatief goede tolerantie voor slechte grond- en omgevingscondities zijn deze soorten uitstekend in staat - met beperkt onderhoud - zichzelf in stand te houden. De gekozen soort is polvormig. dat wil zeggen dat er van woekeren geen sprake is. Het plaatsen van een wortelscherm is daarom niet nodig. Als bamboe eenmaal is aangeslagen, zijn er weinig natuurlijke bedreigingen. De eerste drie maanden moet water geven worden en het eerste jaar moet onkruid gewied worden om de volledige groei van de haag de ruimte te geven.

Bamboe staat erom bekend te woekeren. Hoe wordt dit tegengegaan?

De gekozen soort is polvormig. dat wil zeggen dat er van woekeren geen sprake is. Het plaatsen van een wortelscherm is daarom niet nodig.

Kan bamboe wel groeien op Nederlandse bodem?

Als het bamboe eenmaal is aangeslagen zijn er weinig natuurlijke bedreigingen. De eerste drie maanden moet er goed water gegeven worden en het eerste jaar moet onkruid worden gewied om de volledige groei van het scherm de ruimte te geven.

In de winter kan het koud worden in Nederland, overleeft een geluidsscherm van bamboe de vorst tijdens de winter?

De bamboesoort die gebruikt wordt voor de geluidsschermen is wintervast tot ruim twintig graden onder nul. Het is echter wel mogelijk dat er een lokale bevriezing optreedt, waarbij het blad verdroogt en bruin wordt. Door de dichte wortelbasis komt structurele schade niet voor. Door het zwiepende karakter van het bamboe blijft sneeuw beperkt liggen. Daarnaast zijn de geselecteerde bamboesoorten sterk en flexibel en daarmee goed bestand tegen harde wind. Er is gekeken naar geluidsreducerende eigenschappen, winterhardheid, ziekte resistentheid, stijfheid en woekergedrag van de bamboe. De Fargesia robusta ‘Campbell’ kwam hierbij als beste naar voren.

In de winter worden de snelwegen regelmatig gestrooid met zout. Is dit niet schadelijk voor de bamboe geluidsschermen?

De geselecteerde bamboesoorten zijn niet gevoelig voor strooizout.

Ook in de zomer maken we periodes van extreem weer mee, kan bamboe lang zonder water?

Het kan voorkomen dat we last krijgen van langdurige droogte. Hiervoor zou de inzet van een gierwagen kunnen worden toegepast.

Moeten de bamboe geluidsschermen nog extra gevoed worden?

Het bamboe krijgt de eerste drie maanden water en wordt om de vier jaar bemest. De rest van de tijd dienen de afgevallen bamboebladeren als bemesting voor de geluidsschermen.

Hoe wordt het bamboe geluidsscherm samengesteld?

Twee verschillende schermopstellingen zijn aangeplant. Het ene deel bevat vijf dichte bamboerijen waarin de onderlinge plantafstand 0,40 m. is. Het andere deel bevat zes bamboerijen: één dichte rij en vijf rijen waarin de planten verder van elkaar af staan( 0,80 m.). Overal komt één rij bamboe op een kleine grondverhoging die bedoeld is om lage frequenties te dempen.

Word het scherm in de winter niet kaal?

Bamboe verliest heel geleidelijk blad en blijft zodoende het hele jaar door groen.

Is er een vergunning nodig om een bamboe geluidsscherm aan te leggen?

Nee, in tegenstelling tot de reguliere geluidsschermen is er voor de aanleg van de bamboe geluidsschermen geen vergunning nodig omdat het een natuurlijke grassoort is.

Hoelang duurt het voor het bamboe geluidsscherm volledig ontwikkeld is?

De ontwikkeling van de bamboe geluidsschermen neemt in totaal drie à vier jaar in beslag. Daarna is de bamboe volledig ontwikkeld.

Welke bamboesoorten worden toegepast bij de aanleg van het geluidsscherm?

Eén proeflocatie waarin we één bamboesoort testen. De haag bestaat uit de bamboesoort Fargesia robusta Campbell, een circa 5 m hoge bamboesoort met een grote dichtheid en volgens de proefmeting goede geluidswerende eigenschappen. De haag is circa 6 m dik.

Wat gaan omwonenden merken van een bamboe geluidsscherm?

De verwachting is dat de beleving positiever zal zijn dan bij een regulier geluidsscherm omdat het een natuurlijke groene horizon is in tegenstelling tot een betonnen barrière.

De beleving van omwonenden kan in dit proefproject niet goed onderzocht worden, omdat de haag zich in landelijk gebied bevindt met een beperkt aantal omwonenden.

Hoe hoog is een bamboe geluidsscherm?

De haag die is aangelegd heeft nu een hoogte tussen de 1,5 à 2 meter en zal over 4 jaar een maximale hoogte bereiken van circa 5 meter.

Komt het scherm in de lente of zomer tot bloei?

De geselecteerde bamboesoort bloeit slechts één keer in een mensenleven. Daarbij wordt het bamboe niet uitgezaaid.